Sorel Çimentoyu Tanıyalım

1.       SOREL ÇİMENTOSU 

Sorel çimentosu, MgO ve MgCl çözeltisinin belli oranlarda karıştırılması ile elde edilen özel bir çimentodur, Sorel çimentosu üretiminde kullanılan magnezya (MgO) genellikle manyezit (MgC03) mineralinden veya deniz sularından elde edilir. Manyezit (MgC03) mineralinden elde edilen magnezya, 900-1000 °C sıcaklıkları arasında kalsine edilmesi neticesinde elde edilir. Kalsinasyon işlemi dik fırınlarda gerçekleştirilir. Dik fırınlarda genellikle 1 cm tane boyutu üstündeki altındaki manyezit cevheri kalsine edilir. Kalsine edilmiş manyezit minerali çeşitli tipte kırcılar ile istenen boyuta göre kırılır ve öğütülür. Manyezit minerali doğada bulunduğu şekilde doğrudan sorel çimentosu karışımına girmez. Manyezit minerali kalsinasyon prosesinden geçirildikten sonra ancak sorel çimentosu üretiminde kullanılabilmektedir. 

 1.1 MgCl2 Çözeltisi

MgCl2 çözeltisi kristal halindeki magnezyum klorürün (MgCl2 6Ii,0) belli oranlarda su ile karıştırılması neticesinde elde edilir. Kullanılan kristal MgCl deniz suyundan yada manyezit (MgC03) mineralinden elde edilir. Bununla birlikte doğal MgCl2 minerali olan biskofıt ve kamalit de kullanılmaktadır. DİN 273 Standartlarına göre kullanılması gereken kristal magnezyum klorürün (MgCl26H20) özellikleri Çizelge 1. de verilmiştir.

Çizelge 1. DİN 273 Standartlarına göre kullanılması gereken kristal magnezyum klorür (MgCl26H20) özellikleri:
Çizelge 1.'de verilen özelliklerde kristal magnezyum "klorür (MgCl2) ile çözeltiyi 1.179 gr/cm3 yoğunluğa getirecek oranda su ile karıştırılarak sorel çimentosu için gerekli MgCl2 çözeltisi DİN 273 standartlarına göre elde edilir.
  
1.2 Mukavemet Testinde Testere Unu Kullanılması
DİN 273 standartlarında mukavemet testlerinin yapılmasında dolgu maddesi olarak testere unu kullanılması istenmiştir. Kullanılacak testere unu ladin - çam ağacından, rutubeti max. % 15 geçmemesi gerekmektedir. 2 mm' lik elek açıklığına sahip elekten elendiği zaman elek üstü bakiyesi % 0 olması istenmektedir. Bu formül ısı ve ses yalıtımlarında heraklit ve board ürünleri için geçerlidir.
1.3. Setting Time (Priz Süresi)
Setting time analizi, dolgu maddesi kullanılmadan DİN 273 standartlarına uygun olarak hazırlanmıştır. Buna göre 300 gr magnezya, özgül ağırlığı 1.16 gr/cm3 ve sıcaklığı 18-21 °C olan bir magnezyum klorür (MgCl) çözeltisi ile bir kap içerisinde bir dakika kadar karıştırılarak katı macun kıvamına getirilir. Genellikle 100 ağırlık birim magnezya için 50-65 ağırlık birim magnezyum klorür (MgCl2) çözeltisi  yeterli olmaktadır. Priz süresini ölçüm işlemi, çimento standartlarında kullanılan VÎCAT aleti ile yapılır. DİN 273 standartlarına göre; sorel çimentosu harçlarının macunu hazırlanmasından itibaren en fazla 40 dk sonra katılaşmaya başlayıp ve en geç 5 saat sonra katılaşmayı tamamlamış olması gerekir. Bunun için katılaşma süresini belirlemek üzere 10 adet katılaşma süresi deneyi yapılmıştır.

Çizelge 2. Setting Time Deney Sonuçları
 
Sorel çimentosu elde edilebilmesi için kostik kalsine dik fırın mamülünü elde etmeniz gerekmektedir. Her kalsine edilen Magnezyumdan kostik kalsine olmaz. Kostik kalsine formulasyonu kesinlikle kalsine işleminden farklıdır. Dolayısıyla kostik kalsine dik fırın ürününde başta abrasiv sanayi olmak üzere ısı ve ses yalıtımı, laboratuar tuğlaları, şekil tandişleri (yıldız, köşe vs.) statik elektriklenmeden oluşabilecek kıvılcım tehlikesi alan yerlerde, cephaneliklerde ve cephane üretimi yapan fabrikalarda ve bunun benzeri çok özel sanayide kullanılır.
Kaynak: Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu I 18-19 Ekim 2001 İzmit, Türkiye. O. Özer – M.S. Kınkoğlu
 
Zehra Doğan